کلیات شیرجه
مسابقات شيرجه (Diving Competitions)
به طور کلی مسابقات شيرجه در پنج رشته برگزار می شود:
1. مسابقه ازتخته يک متر (spring board 1M )
2. مسابقه ازتخته سه متر (spring board 3M)
3. مسابقه سکوها پنج،هفت و نيم و ده متر (plat form 5M , 7.5 M , 10M)
4 . مسابقه شيرجه هماهنگ از تخته سه متر (3M Synchronized Diving)
5 . مسابقات شيرجه هماهنگ از سكوي ده متر (10M Synchronized Diving)
برای انجام يک مسابقه مربيان و شيرجه روندگان بايد با تعـــداد شيرجه و با توجه به اينکه شيرجه از تخته يک متر، تخته سه متر و يا از سکو و از چه ارتفاعی انجام می شود آگاه باشند.
درسال ۱۹۲۸ درمسابقات شيرجه المپيک آمستردام هلند قوانينی وضع شدکه شيرجه ها به حالت اجباری و اختياری درآمد و شيرجه های اجباری بعد از هر المپيک انتخاب می شد. در اين مسابقات شيرجه ها براساس مسير چرخش در هوا به طرف جلو يا عقب، معکوس يا از تو و چرخشـهای دورانی يا حول محور طولی و نوع شروع آنها رو به آب و پشت به آب و بالا نس، به شش خانواده تقسيم شدند.
در سال ۱۹۵۶ در مسابقات المپيک ملبورن استراليا نحوه شماره گذاری برای شيرجه ها به صورتی که اکنون در اختيار ماست شكل گرفت و تا قبل از آن شيرجه ها از شماره يک تا پنجاه و شش شماره گذاری شده بود و تمام شيرجه هايی که برای مثال از تخته سه متر اجرا مي شد همگی اختياری بود و شيرجه های پايه و اصلی به ندرت در مسابقات ديده می شد و شيرجه روندگان بيشتر تمايل به اجرای حرکات سنگين داشتند و کمتر به اجرای يک شيرجه ساده با مهارت و زيبايی بيشتر اهميت مي دادند، تا مقــررات شيرجه تکامل يافت و شش خانواده با محدوديت ضريب در مسابقات گنجانده شدند.
شيرجه از تخته يک متر
مسابقات قهرمانی جهان هميشه به صورت مقدماتی و نهايی انجام می شود و مسابقات نهايی به صورت سيستم تورنمنت T.S اجرا می شود و جزئيات آن براساس پيشنهاد کميته فني شيرجه و تصميم هيئت رئيسه فينا مشخص مي شود.
مسابقات فينال شامل دوازده شيرجه رونده مي شود که بهترين مقام را در مسابقات مقدماتی كسب كرده اند و اگر در مسابقات مقدماتی امتيازات دو نفر در مقام دوازدهم مساوی باشد و يا در هر دوره از مسابقات تورنمنتی امتيازات نفرات آخر با هم مساوی شود هر دو نفر آنها در مسابقات دوره بعدی شرکت خواهند نمود.
مقامهاي هر مرحله از مسابقات به شرح زير تعيين می شود :
در مسابقات نهايی امتيازاتی را که هر شيرجه رونده بدست می آورد مقام آن شيرجه رو را تعيين می کند و شيرجه رونده ای كه بالاترين امتياز را بدست می آورد برنده مسابقه اعلام می گردد.
در مسابقات نيمه نهايی يا يک چهارم نهايی شيرجه روندگانی که حذف می شوند امتيازاتی را که در آن مسابقات حذف شده بدست آورده اند مقام آنها مي باشد.
شيرجه روندگانی که در مسابقات مقدماتی حذف شوند امتيازاتی را که بدست آوردند تعيين كننده مقام آنها مي باشد. به منظور تأمين تعداد شيرجه روندگان چنانچه يک شيرجه رو به دلايلی قادر به انجام مسابقه نباشد شيرجه رونده ای که مقام بعدی را كسب مي كند در مسابقات شركت داده مي شود.
مسابقات شيرجه از تخته يک متر بانوان شامل پنج حرکت از گروه های مختلف بدون محدوديت ضريب سختی می باشد و مسابقات شيرجه مردان شامل شش حرکت بدون محدوديت ضريب سختی است که پنج حرکت آنها بايد از پنج گروه مختلف انتخاب شود و اين شرايط در تمام مسابقات مقدماتی و تورنمنتي صورت مي گيرد.
شيرجه از تخته سه متر
بازيهای المپيک و مسابقات قهرمانی جهان بايستی در چهار چوب مقدماتی، نيمه نهايی و نهايی برگزار شوند. در اين مسابقات هجده نفر اول در مسابقات مقدماتی در دوره نيمه نهايی مسابقه مي دهند و دوازده نفر برتر آنها در دوره نهايی مسابقه خواهند داد.
اگر در مسابقات مقدماتی برای تعيين مقام هجدهم يا در مسابقات نيمه نهايی برای مقام دوازدهم دو امتياز مساوی وجود داشته باشد هر دو نفر آنها در مسابقات بعدی شرکت خواهند کر . به منظور تعيين امتيازات شيرجه روندگانی که بايد در مسابقات نهايی شرکت کنند امتيازات بدست آمده در مسابقات مقدماتی با امتيازات بدست آمده در مسابقات نيمه نهايی جمع مي شود.
اگر شيرجه رونده ای به دلايلی قادر نباشد در مسابقات نهايی يا نيمه نهايی شرکت کند شيرجه رونده ای که مقام بعدی را در مسابقات مقدماتی يا نيمه نهايی بدست آورده است انتخاب خواهد شد به نحوی که هميشه هجده نفردرمسابقات نيمه نهايی و دوازده نفردرمسابقات نهايی شرکت خواهند كرد.
مقامهاي هر مرحله به شرح زير تعيين مي شود :
در فينال امتيازات بدست آمده در مسابقات نهايی با امتيازات بدست آمده در مسابقات نيمه نهايی (شيرجه های با محدوديت ضريب سختی) جمع می شوند و برنده مسابقات فردي است که بالاترين امتيازات را بدست آورده باشد.
در مسابقات نيمه نهايی در مورد شيرجه روندگانی که به فينال نرفته اند امتيازات دوره نيمه نهايي با امتيازات دوره مقدماتی جمع می شود تا مقامهای سيزدهم الی هجدهم مشخص شود و در مسابقات مقدماتی مقامهای شيرجه روندگان براساس امتيازاتشان مشخص می شود.
مسابقات شيرجه از تخته سه متر بانوان
مسابقات مقدماتی شيرجه از تخته سه متر بانوان شامل پنج حرکت از گروه ها ی مختلف بدون محدوديت ضريب سختی می باشد. و در مسابقات نيمه نهايی شامل پنج حرکت از گروه های مختلف می باشد که جمع ضرايب سختی آنها از ۵/۹ نبايد بيشتر شود.
مسابقات نهايی شيرجه از تخته سه متر بانوان شامل پنج حرکت از گروه های مختلف بدون محدوديت ضريب سختی می باشد.
مسابقات شيرجه از تخته سه متر آقايان
مسابقات مقدماتی شامل شش حرکت بدون محدوديت ضريب سختی و با پنج حرکت از خانواده های مختلف مي باشد ولی در مسابقات نيمه نهايی شيرجه روندگان بايد پنج حرکت از خانوادهای مختلف با مجموع ضريب سختی ۵/۹ اجرا نمايند و مسابقات نهايي هم شامل شش حركت بدون محدوديت ضريب سختي است كه از پنج خانواده مختلف اجرا مي شود و حركت ششم مي تواند از هر گروهي انتخاب شود.
شيرجه از سکو
شرايط اين مسابقات در ست مانند مسابقات شيرجه از تخته سه متر میباشد.
مسابقات شيرجه از سکو بانوان
مسابقات مقدماتی شيرجه از سکوی بانوان شامل پنج حرکت از پنج خانواده بدون محدوديت ضريب سختی است. اما مسابقات شيرجه نيمه نهايی از سکو، شامل چهار حرکت از گروههای مختلف می باشد که جمع ضرايب سختی آنها نبايداز۶/۷ بيشتر باشد و مسابقات نهايی بانوان شامل پنج حرکت از پنج گروه مختلف بدون محدوديت ضريب سختی صورت مي گيرد.
مسابقات شيرجه از سکو آقايان
مسابقات شيرجه از سکو براي مردان در مرحله مقدماتي شامل شش حرکت از گروههای مختلف بدون محدوديت ضريب سختی بوده، اما در مسابقات نيمه نهايی مردان چهار شيرجه از چهار خانواده مختلف اجرا می شود که جمع ضرايب سختی آنها نبايد از ۶/۷ بيشتر باشد. مسابقات نهايی مردان هم شامل شش حرکت از شش خانواده مختلف بدون محدوديت ضريب انجام مي شود.
در مسابقات شيرجة بازيهای المپيک، قهرمانی جهان و کاپ جهانی تمام حرکات بايد از سکوی ده متر اجرا شود ولی در ساير مسابقات حرکات می توانند از سکوی پنج متر، هفت و نيم متر و يا ده متر اجرا شوند.
شيرجه های هماهنگ Synchronized Diving
مسابقات شيرجه های هماهنگ بدين صورت اجرا می شود که دو شرکت کننده همزمان با هم حرکات خود را از تخته سه متر و يا سکوی ده متر انجام می دهند و براساس اينکه هر کدام از دو شرکت کننده حرکات خود را به چه نحوی اجرا کنند و همچنين دو شرکت کننده شيرجه های خود را تا چه اندازه با هم هماهنگ و موزون انجام دهند مورد قضاوت قرار می گيرد. اين مسابقات به صورت زير برگزار می شود:
مسابقات شيرجه هماهنگ از تخته سه متر بانوان
مسابقات شيرجه هماهنگ از تخته سه متر آقايان
مسابقات شيرجه هماهنگ از سکوی ده متر بانوان
مسابقات شيرجه هماهنگ از سکوی ده متر آقايان
هر کدام از اين مسابقات به صورت مراحل مقدماتی و نهايی اجرا میگردد و مسابقات مقدماتی نبايد در روز مسابقات فينال باشد و بايد به طور جداگانه و قبل از مسابقات ديگر انجام شود. تعداد شرکت کننده در مسابقات نهايی بر اساس تصميم هيأت رئيسه فينا با توجه به پيشنهاد کميته فنی تعيين می شود ولی درمسابقات المپيک، قهرمانی جهان،کاپ قهرمانی و قهرمانی قاره ها سهم هر فدراسيون دو شرکت کننده است. اگر تيمی قادر به شرکت در مسابقات نهايی نباشد برای تأمين تعداد شرکت کننده ها تيمی که در مسابقات مقدماتی مقام بعدی را بدست آورده است، در مسابقات نهايی شرکت می کند.
و اگر در مسابقات انتخابی تيمهای آخر امتيازات مساوی داشته باشند، تيمهای مساوی با هم در مسابقات نهايی شرکت خواهند کرد. تيمی که در مسابقات نهايی جمع امتيازاتش بيشتر از بقيه تيمها باشد تيم اول و به همين ترتيب مقامها مشخص خواهد شد.
مسابقات شيرجه هماهنگ شامل پنج حرکت يا پنج دوره می باشد:
دردو دورۀ اول ضريب سختي ۲ برای هر شيرجه در نظر گرفته می شود. اين ضريب بدون توجه به ضرايبی که در جدول ضرايب سختی برای هر شيرجه تعيين شده می باشد. در سه دوره شيرجه بعدی که دو شيرجه رو اجرا می کنند يک ضريب سختی ترکيبی استفاده می شود. اين ضريب سختی ترکيبی از جمع کردن دو ضريب سختي هر دو حرکت و سپس تقسيم نمودن آن به عدد دو و گرد کردن جواب تا يک رقم اعشار بدست می آيد.
مثال: 30/1 = 25/1 = 2 ÷ ( 70/1 + 60/1 )
در مسابقات شيرجه هماهنگ حداقل در يک دوره هر دو شيرجه رونده بايد از حرکات رو به آب با هم وحداقل در يک دوره هر دو شيرجه رونده بايد از حرکات پشت به آب با هم استفاده نمايند.
حداقل در يک دوره يک شيرجه رونده بايد از حرکات رو به آب و شيرجه رونده ديگر از حرکات پشت به آب استفاده نمايد. در هر دوره حرکاتی که توسط دو شيرجه رونده اجرا می شود بايد دارای يک حالت (باز – زاويه – بسته – آزاد) و دارای تعداد چرخش مساوی باشند و در مورد شيرجه های پيچ، اختلاف پيچهای دو شيرجه رونده نبايد از نيم پيچ بيشتربوده و حرکات با يک شماره شيرجه نمی تواند در مسابقه تکرار شود.
منبع: وبسایت شیرجه ایرانیان
تاریخچه شیرجه در ایران
شیرجه از نگاه دایو شیرجه امجدیه
بدون تردید هیچ شیرجه رونده‌ای در ایران یاد و خاطره دایو ۱۰ متر استخر قهرمانی شهید شیرودی یا امجدیه سابق را از یاد نبرده است.
این دایو در سال ۱۳۱۹ یعنی در زمان جنگ جهانی دوم در تهران ساخته شد و تا ۶۴ سال بدون استراحت و خستگی مانند کوهی استوار در خدمت قهرمان پروری در رشته شیرجه در ایران بود. چه قهرمانانی که در تاریخ شیرجه ایران مدال آور قهرمانی بودند و چه بچه‌های کوچکی که آرزو داشتند روزی ازبالای این دایو زیبا و سربلند شیرجهه بزنند. ابهت و اقتدار این پدر بزرگ شیرجه که سایه آن نیمی از قهرمانی رامی پوشاند و اصولا به نام سمبل باشگاه امجدیه معروف بود به یاد دارند.
درسال ۱۹۵۱ در اولین دوره بازیهای آسیایی دهلی، دوشیرجه رو افتخار آفرین ایرانی به نام تقی عسگری و منوچهر خموش در این سابقات شرکت کردند که آقای تقی عسگری درعین ناباوری مسئولان ورزش کشور دو مدال نقره در رشته تخته و سکو و برنز در رشته تخته و آقای منوچهر خموش توانست دررشته سکو مقام چهارم را بدست بیاورد. که شروع شیرجه و تمامی تمرینات این ورزشکاران از همین دایو امجدیه انجام میشد.
هفت سال بعد در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ توکیو نیز دو شیرجه رونده از ایران با نامهای منوچهر فصیحی و حسن اعظمی صاحب مدال برنز این مسابقات شدند که آقای منوچهر فصیحی در رشته تخته و آقای حسن اعظمی در رشته سکو به این مدالها دست یافتند. همچنین آقای محمود پاکیزه تن برنده مدال طلای بین المللی مسابقات جام اکو در کشور ترکیه و مسابقات مجارستان و رومانی در خاطرات خود نقل می‌کند که ۲۰ سال تمرین در شرایط مختلف جوی حتی در پاییز در استخر قهرمانی و دایو قهرمانی را هرگز فراموش نخواهد کرد.
منبع: وبسایت شیرجه ایرانیان http://Irdiving.com
در سال ۱۹۷۳ در مسابقات ارتشهای جهان که در تهران برگزار شد آقای یدالله باشی مقام اول این مسایقات را بدست آورد.
لازم به ذکر است که تا سال ۱۳۵۳ که استادیوم آزادی افتتاح شد غیر از استخر قهرمانی استخر دیگری وجود نداشت که دایو ده مترداشته باشد.
سالها بعد شاگردان این بزرگان شیرجه مثل آقایان: عباس خلیلی، محمد آذر پی، هادی نیکو نژاد، حسین صدری، سعید خانلری، امید حیدر پور، علی حسینی، حسن لطفی، بهمن فضل الهی و نسل بعد شیرجه ایران: مرحوم عادل میرابیان و غلامرضا خبیری نژاد شرکت کنندگان در مسابقات آسیایی هیرو شیما و خبیری نژاد برنده مدال طلای آسیایی که در حال حاضر سر مربی تیم ملی شیرجه میباشد.
همچنین جوانانی چون: سعید طاقبستانی، سید محمد رضا هدایتی، قائم و فیاض میرابیان قهرمان رقابتهای آسیا پاسفیک چین و همچنین قهرمانی آسیا در بوسان کره جنوبی و مسابقات چند جانبه مصر هم افرادی بودند که افتخارات بزرگ شیرجه را تکمیل کردند و همگی افرادی بودند که بخشی از تمرینات حرفه ای خود را از روی این دایو شروع کردند.
در سال ۱۳۸۲ نوجوانانی که در همین استخر ابتدا شنا یاد گرفتند و بعد شروع به تمرین شرجه ، این ورزش زیبا وپر تحرک درعین حال محروم نمودند، برای اولین بار در تاریخ شیرجه کشور از این دایو حرکات سنگین ۵/۳ پشتک، ۵/۳ مهتاب و بالانس سه چرخ را اجرا نمودند که باعث افتخار نویسنده و جامعه شیرجه کشور شدند.
به هر حال به علت تعمیرات اساسی استخر و مشکلات مربوط به آن این دایو در تاریخ ۶/اردیبهشت/۱۳۸۳ در ساعت ۹:۱۰ شب بعد از دو هفته تلاش و تخریب بلدوزر سقوط کرد و خاطرات ۶۴ سال افتخار آفرینی را با خود فرود آورد به طوری که هر روز در استخر قهرمانی در حال تعمیر ، پیرمرد هایی دیده میشدند که با چشمانی اشک آلود در کنار استخر قدم میزنند وخاطرات خود را مرور میکنند.
تاسال ۱۳۵۳ که استخر شیرجه سرپوشیده استادیوم آزادی افتتاح نشده بود و حتی بعد از آن استخر قهرمانی استادیوم شیرودی بهترین استخر برای تمرین شیرجه بود وبه دلیل نزدیک بودن به مرکز شهر (میدان هفت تیر) نقش استعداد یابی و قهرمانی پیروزی زیادی در رشته شنا، شیرجه و واترپلو داشت. امید واریم پروژه جایگزینی دایو جدیدی با کیفیت بهتر و استاندارد بالاتر در جای دایو قبلی در همین استخر تاریخی به صورت یاد بودی خواهد بود که همه احالی ورزش و بخصوص آب بازان را خوشحال و خوشنود خواهد ساخت.
به هر حال خراب شدن و سقوط این دایو مطمئنا هرگز باعث فراموش شدن خاطرات بزرگان شیرجه نخواهد شد و یاد و خاطره آن شیرجه های زیبا همیشه در یاد دوستداران آنها خواهد ماند.
منبع: وبسایت شیرجه ایرانیان
تاریخچه شیرجه
سپس در قرن۱۷ هنگامی که ژیمیناستهای آلمانی وسو ئدی برای ایمنی بیشتر حرکات نمایشی خود را در سواحل دریا انجام می‌دادند وعده کثیری را برای تماشا به ساحل می‌کشاندند آهسته آهسته این رشته ورزشی تکمیل شد. نهایتا تمرینات ژیمناستیک آنانبه یک رشته ورزشی تبدیل شد که به آن شیرجه آزاد گفته میشود. واژه‌ای که حتی پس از ورود این رشته به مسابقات المپیک سنت لویس آمریکا در سال ۱۹۰۴ به صورتشیرجه وشنا در زیر آب همچنان به آن اطلاق گردید.
در انگلستان در قرن ۱۷ ابتدا مسابقات شیرجه ساده برای در برکه‌ها ورودخانه‌ها وبندرها واز روی رودخانه‌ها وپل‌ها وصخره‌ها انجام میشد. در سال ۱۸۸۹مسابقات شیرجه ساده برای اولین بار در اسکاتلند برگزار شد که ارتفاع سکوی شیرجه ۲متر بود. درسال ۱۸۹۵ جامعه غریق انگلستان اولین مسابقات شیرجه ساده را در لندن ترتیب داد که ارتفاع سکوی پرش در این مسابقات ۵ مترو ۱۰ متر بود و در سال ۱۹۰۸ شیرجه به عنوان یک ورزش حرفه‌ای وارد المپیک شد و دارای زیبایی و فرم و حرکات و امتیاز بندی شد.
بعد المپیک ۱۹۲۴ پاریس مسابقات شیرجه به صورت مدرن برگذار گردید. در سال ۱۹۲۹ سیستم تقسیم بندی شیرجه‌ها با توجه به حالت شروع از روی سکو یا تخته حالت رو به آب یا پشت آب یا مسیر چرخش در هوا به طرف جلو یا عقب معکوس یا تو چرخش‌های حول محور عرضی یا طولی به شش گروه یا خانواده تقسیم شدند.
تا در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن که نحوه شماره گذاری به صورت فعلی برای شیرجه‌ها ایجاد شد و تا قبل از آن شیرجه‌ها به ترتیب شماره از یک تا ۵۶ شماره گذاری شده بود. کشور بریتانیا که جزء کشورهایی است که مدت ۷۸ سال پیشگام شیرجه انفرادی بوده‌است می‌تواند همچنان به عنوان معرفی کننده رشته شیرجه جدید از سایر کشورها پیشی گیرد.
تا ساال ۱۹۹۶ آتلانتا شیرجه از تخته فنری ۳ متر و سکوی ۱۰ متر همچنان اجرا میشد با این تفاوت که در مدل جدید یک تیم ۲ نفره همزمان و در یک ارتفاع یا تخته ۳ متر یا سکوی ۱۰ متر به صورت همزمان شیرجه میروند و هماهنگی و نظم حرکات آنها توسط داوران سنجیده میشود این رشته از شیرجه بنام شیرجه‌های هماهنگ نامیده میشود.
منبع: وبسایت شیرجه ایرانیان
